Oleh DR MALAR SANTHI SANTHERASEGAPAN
Doktor perubatan dan pempengaruh
Dalam beberapa tahun kebelakangan ini, kesihatan usus telah menjadi tumpuan utama dalam kesihatan, dengan probiotik, makanan kaya serat, dan produk fermentasi dijadikan sebahagian daripada rutin harian.
Namun, satu bahan yang sering terdapat di dapur Malaysia iaitu minyak sawit telah semakin dilupakan dan diabaikan.
Kajian terkini menunjukkan bahawa, apabila diambil secara bertanggungjawab dan digunakan dengan cara yang betul, terutama dalam bentuk merah atau tidak ditapis, minyak sawit berpotensi memainkan peranan penting dalam menyokong kesihatan usus, membantu penyerapan nutrien, dan menyumbang kepada kesejahteraan secara keseluruhan.
Kelebihan Nutrisi Minyak Sawit Merah
Minyak sawit merah, atau RPO, mempunyai nilai pemakanan yang luar biasa kerana ia kaya dengan sebatian bioaktif larut lemak, termasuk karotenoid yang bertukar menjadi vitamin A, serta dua bentuk utama vitamin E seperti tokotrienol dan tokoferol, selain mengandungi antioksidan lain.
Menurut artikel ulasan 2025, sebatian bioaktif ini, terutama tokotrienol, mempunyai sifat antioksidan dan antiradang yang kuat yang membantu mengurangkan tekanan oksidatif serta kerosakan sel.
Satu ulasan terkini juga mengesahkan bahawa minyak sawit untuk memasak, apabila dimakan sebagai sebahagian daripada diet seimbang, boleh menyokong kesihatan jantung, melindungi otak, dan meningkatkan penyerapan vitamin larut lemak.
Selain daripada manfaat antioksidan dan kesihatan jantung, profil pemakanan RPO menyokong fungsi penting tubuh.
Vitamin A menggalakkan penglihatan dan fungsi imun yang sihat. Vitamin E melindungi sel-sel tubuh.
Secara amnya, vitamin larut lemak memerlukan lemak daripada diet untuk penyerapan yang optimum, dan minyak sawit boleh menyediakannya.
Bukti Terkini: Minyak Sawit Merah Olein dan Mikrobiom Usus
Bukti terkini daripada kajian oleh Lembaga Minyak Sawit Malaysia (MPOB) bertajuk "Red palm olein biscuit supplementation modulates gut microbiota in vitamin A deficient rural Malaysian schoolchildren: a randomised controlled trial" menekankan hubungan antara minyak sawit merah dan kesihatan usus.
Dalam kajian bersifat dwibuta (double blind) ini, seramai 328 kanak-kanak sekolah rendah berumur lapan hingga dua belas tahun dari kawasan luar bandar, yang semuanya kekurangan vitamin A, diberikan biskut yang diperkaya dengan red palm olein selama enam bulan, empat hari seminggu.
Berbanding kanak-kanak yang menerima biskut kawalan dengan palm olein biasa, mereka yang mengambil biskut diperkaya RPO menunjukkan peningkatan ketara dalam bakteria usus yang bermanfaat, termasuk Anaerostipes, UCG 010 dan kumpulan Lachnospiraceae NK4A136.
Para penyelidik turut memerhatikan peningkatan dalam status mikronutrien, termasuk tahap karotenoid provitamin A dan vitamin E yang lebih tinggi serta parameter hematologi yang lebih baik seperti isi padu sel termampat dan isi padu korpuskular purata.
Kanak-kanak dalam kumpulan RPO juga menunjukkan rangkaian mikroba usus yang lebih stabil dan padu, menandakan interaksi mikroba yang lebih baik.
Kajian tersebut merumuskan bahawa suplemen selama enam bulan dengan biskut diperkaya RPO boleh memodulasi mikrobiota usus kanak-kanak yang kekurangan vitamin A secara positif, meningkatkan populasi bakteria bermanfaat dan memperbaiki status nutrien serta hematologi mereka.
Mengimbangi Semula Naratif dan Konteks
Minyak sawit, seperti mana-mana lemak dalam diet, bukanlah makanan super secara bersendirian.
Kebimbangan mengenai lemak tepu masih relevan, terutama dalam diet yang tinggi kalori, makanan diproses atau penggunaan kaedah menggoreng terlalu kerap.
Pakar bersetuju bahawa minyak sawit merah paling bermanfaat apabila diambil sebagai sebahagian daripada diet seimbang.
Sebahagian besar persepsi negatif terhadap minyak sawit berpunca daripada anggapan lama bahawa semua lemak tepu adalah berbahaya atau bahawa komponen kaya antioksidan dalam RPO tidak memberi kesan.
Badan pengawalseliaan dan advokasi pengguna di Malaysia secara terbuka telah menangkis stigma ini, dengan menyatakan bahawa pengambilan minyak sawit dalam kuantiti lazim tidak memudaratkan dan bahawa ia bebas trans lemak serta bebas kolesterol.
Seruan untuk Penggunaan Berinformasi Secara Mampan dan Penyelidikan Lebih Lanjut
Malaysia terus menerajui penyelidikan global berkaitan nutrisi minyak sawit, termasuk sebatian bioaktif dan kesan kesihatannya.
Lembaga Minyak Sawit Malaysia serta badan-badan saintifik lain boleh membantu mempromosikan pemahaman berasaskan bukti mengenai manfaat dan batasan minyak sawit.
Bagi rakyat Malaysia secara umum, sama ada menyediakan nasi lemak untuk sarapan, memasak sambal untuk makan malam atau menggoreng kudapan untuk tetamu, minyak sawit merah boleh diterima sebagai minyak yang kaya nutrisi dan mempunyai nilai budaya, yang apabila digunakan sebagai sebahagian daripada diet seimbang, menyokong kesihatan usus, kecukupan mikronutrien dan kesejahteraan keseluruhan.
Namun begitu, masih terdapat keperluan untuk lebih banyak kajian klinikal berskala besar dan jangka panjang, terutama mengenai modulasi mikrobiom usus dalam kalangan orang dewasa, hasil metabolik serta interaksi dengan corak pemakanan rakyat Malaysia.
Sementara itu, sudah tiba masanya untuk menetapkan semula naratif mengenai minyak sawit, bukan sebagai ancaman, tetapi sebagai sekutu yang kurang dihargai, khususnya bagi diet Malaysia yang kaya dengan tradisi dan rasa.
Dr Malar Santhi Santherasegapan ialah seorang doktor perubatan dan pempengaruh media sosial dalam bidang kesihatan. Artikel ini adalah pandangan penulis.
